NLP Nedir?
Nöro Linguistik Programlama
Sinir Dili Programlaması
NLP Neuro Linguistic Programming
Beyin Dil Programlanması
Tanımlar:
NLP, yaşamımızda üzerinde düşünmeden, otomatik olarak gerçekleştirmiş
olduğumuz algılama, düşünme ve davranış süreçlerini, bilinçli hale getirme ve
geliştirmede etkin olarak kullanılan bir yöntemdir.
NLP'nin altyapısını, insanların çevrelerini nasıl algılayıp ne şekilde
tepki gösterdikleri, nasıl iletişim kurdukları ve davranış kalıpları üzerinde
yapılan araştırmalar oluşturur.
NLP de bu tür araştırmalar özellikle kendi alanlarında çok başarılı
olan insanların stratejileri üzerinde yoğunlaştırılmıştır. Buna NLP de
"Modelleme" (Modelling) denir ve günümüzde hızlı öğrenme "Accelerated Learning"
in önemli bir parçasıdır.
NLP araştırmaları sonucunda geliştirilen bilgi teknik ve yöntemler,
insanlar arasındaki iletişimi pekiştirmede kullanıldığı gibi, hedef ve çözüm
bulma süreçlerinde de yıllardır başarılı bir şekilde kullanılmaktadır.
Neuro ile; insanların görme, işitme, hissetme, koklama ve tatma
duyuları ve bu duyuların yönetildiği beyin ve sinir sistemi vurgulanır.
Linguistic ile; yaşam deneyimlerinin dil vasıtası ile kodlanması,
dilin deneyim edinme ve değişim süreçlerindeki etkisi vurgulanır.
NLP
nerede kullanılır? NLP yi iletişim süreçlerinin önem arzettiği birçok
alanda etkili biçimde kullanabilirsiniz. Iletişimin ve kişisel potansiyelimizin
önemli rol oynadığı her alanda NLP ile etkinliğinizi artırabilirsiniz. NLP
yıllardır, aşağıda da belirtilen birçok alanda başarılı sonuçlar
sağlamıştır.
Psikoterapi, Ruhsal Sağlık
Psikolojik Danışmanlık alanlarında NLP
Iş Dünyasında NLP
Sağlık ve Sporda NLP
Pedagoji, Eğitim Bilimlerinde NLP
Siyaset, Hukuk ve Reklam alanlarında NLP
Çocuk Yetiştirmede NLP
Yaratıcılık ve Sanatta NLP
İş Dünyasında NLP İş dünyasında temel dinamiklerin oluşumu,
sağlıklı iletişim süreçlerinin gelişimine bağlıdır. Karşılıklı iletişim,
etkileşim ve güven ortamının yaratılması, hedeflerin iyi düşünülmüş, açık ve
ekolojik yani sistem ile uyum içerisinde olması ve esnekliğin geliştirilmesi
gibi alanlarda NLP stratejik yaklaşımlar sunar. İş dünyasında her geçen gün
giderek önem kazanan bu yaklaşımlar, günümüzde insan kaynakları uzmanları ve
şirket içi eğitim personeline teknik ve stratejik destek sağlayan vazgeçilmez
bir repertuvar haline geldi. Herkesin öznel dünyası farklıdır. Farklı uzmanlık
alanı, kültür yada tecrübelerin biraraya geldiği iş ortamlarında bu mozaiğin
yapı taşları daha da çeşitlilik kazanıyor. Burada biraraya gelen insanların
etkileşiminden bir bütünün oluşması ve tüm farklılıklara rağmen, çalışanların
huzurlu bir iş ortamı içerisinde ve ortak amaçlar doğrultusunda verimli bir
alışveriş gerçekleştirilebilmeleri, organizasyonun yapısı ve şirket yönetiminin
kararlarına bağlı olduğu kadar çalışanlarında iç-dış iletişim kurma
becerileriyle de yakından ilgilidir. İnsan kaynakları yönetimi, günümüzde
tüm modern organizasyonlar için vazgeçilmez bir öneme sahip. Birçok yönetici,
kurumsal danışman, ve insan kaynakları yöneticisi NLP araçlarından faydalanarak,
kurumsal yapılanma, takım oluşturma, kalite yönetimi ve vizyon yaratma gibi
alanlardaki etkinliğini geliştiriyor. Online ve telefon müşteri hizmetleri,
satış ve pazarlama departmanları ve şikayet yönetimi alanlarında da NLP her
geçen gün daha yoğun kullanım alanı bulmakta.
Kişisel Gelişimde NLP Birçok insan NLP' i kendi kişisel
gelişimi için kullanıyor. Sizi kısıtlayan korkuların, alışkanlıkların ve benzeri
etkenlerin üstesinden gelip, sizi hedefleriniz doğrultusunda destekleyen yeni
davranış seçeneklerinin oluşturulmasında NLP size destek sağlar. NLP' nin temel
varsayımları ve özel uygulamaları, geçmişten gelen korkularınızı, kısıtlayıcı
inançlarınızı, zarar veren alışkanlıklarınızı değiştirmede size yardımcı olacak
etkili çözümler sunarak yaşam enerjinizi yeniden keşfetmenizi sağlar. NLP bu
süreci, iletişim kurma, tepki verme ve hissetme seçeneklerinizi zenginleştirerek
destekler. Daha fazla seçeneğe sahip insanlar, daha isabetli tercihlerde
bulunabilirler. Yaşamınızdan menmun değilseniz, NLP sizlere belkide daha önce
üzerinde hiç düşünmediğiniz yeni yaşam alternatifleri sunabilir.
Psikoterapi ve Danışmanlık Hizmetlerinde NLP Geçtiğimiz 30
sene içerisinde NLP özellikle psiko - sosyal danışmanlık ve terapi hizmeti veren
kurumlarda her heçen gün daha da yaygınlaşan uygulama alanları bulmaya başladı.
Sağlık alanında NLP kullanımın bu kadar yaygınlaşmasının sebebi, NLP
araştırmalarının büyük bir bölümünün, hastalarına kendi istekleri doğrultusunda
değişmelerine etkili biçimde yardım edebilen hekim ve psikoterapi uzmanların
yöntemleri üzerinde yoğunlaşmasından kaynaklanmaktadır. Bu araştırmalar
başlamadan önce, başarılı hekim ve psikoterapi uzmanlarının kullanmış oldukları
etkili dil kalıpları, teknikler ve yöntemler bütünü bilinçdışı bir yeterlilik
yada yetenek olmaktan öteye gidemezken, günümüzde NLP araştırmaları ve modelleme
çalışmaları sayesinde bu kalıplar milyonlarca insana ulaştırılabildi. NLP,
bünyesinde kişisel gelişim ve değişim süreçlerinde kullanılan ve kalıcı sonuçlar
sağlayan birçok teknik ve yöntem ihtiva eder. Bu yöntemlerden belkide en
tanınmış olanlarını, kişisel korku ve fobi lerden kurtulmada kulanılan 'NLP Fobi
Tekniği' dir. Senelerdir süregelen ve belki de yaşamınızı sürekli kısıtlayan
(ör. yükseklik yada uçak korkusu) ve benzeri fobilerden çok kısa süre içerisinde
kurtulabilirsiniz. Benzeri klinik vakalarda da NLP, kişiye özgü dil kalıpları ve
uygulamalar kullanır. Tüm süreçlerde birey bir bütün olarak ele alındığı gibi
karmaşık ve dinamik başka sistemlerinde bir parçası olarak değerlendirilir ve
buna uygun sistematik, itinalı yaklaşım sonucunda çözümün kişinin içerisinde
bulunduğu, aile, iş, inançlar, değerler ve benzeri karmaşık sistemlerle de uyum
içerisinde olması amaçlanır.
NLP ile Coaching İş dünyası, endüstri, yönetim ve
psikososyal alanlarda Coaching'e duyulan gereksinim her geçen gün artmakta.
Birçok profesyonel Coach, kişi, grup yada daha büyük organizasyonları, planlama,
kritik dönemleri atlatma, kişisel performansı açığa çıkarma yada hedeflere
ulaşma süreçlerinde destekleme amacıyla vermiş olduğu bu özel danışmanlık
hizmetinde sık sık NLP yöntemlerine başvurur. Coaching seanslarında, iyi
belirlenmiş hedeflere ulaşma sürecinde, çözüm odaklı stratejiler geliştirilir ve
gerek duyulan kaynakların gelişimi sağlanır.
Sağlık Hizmetlerinde NLP NLP' nin sunmuş olduğu
temel varsayımlar, iletişim kalıpları, yöntem ve uygulamaları doktor, hekim,
sağlık personeli ve kendi sağlığı ile yakından ilgilenen kişilere faydalı
içerikler sunar. Sağlık sektörü hızla gelişmekte. Bu alanda çalışan personelin
de, tıbbi yada bakıma yönelik bilgi ve becerilerinin dışında, gelişmeyle
birlikte oluşan kör noktaları aydınlatabilecek özel bilgi ve becerilere de sahip
olmaları her geçen gün daha büyük önem kazanıyor. Teknolojinin gelişimi ve
şehirleşme ile birlikte sağlık hizmetlerinin de bir nevi makinalaştığı yada
ruhsuzlaştığı yönünde artan eleştiriler, insana özel ilginin yerini, nerdeyse
kişisel hiçbir temasın gerçekleşmediği soğuk bir etkileşime bırakması ve
alternatif tıbba yönelen insanların artışı, bu alanda meydana gelen boşluğun ve
alınması gereken önemlerin habercisidir. İş ilanlarına bakıldığında bu alanlarda
göreve alınacak personelden, empati, etkili sunum, müzakere ve benzeri yüksek
düzeyde sosyal becerileri beraberinde getirmeleri beklenmekte. Hastalığın tedavi
sürecinin ne yönde gelişeceğinin, hasta ile hekim arasında meydana gelen
iletişim ve bunun sonucunda oluşan güven ortamıyla da yakından ilişkili olduğu
birçok bilimsel araştırma tarafından ispatlanmıştır. Bundan dolayı, NLP
sağlık alanında görevli personele de, hastalarıyla veya görevliler ile
kooperatif ve uyumlu bir ilişki içerisine girmeyi kolaylaştıracak ve
hastalıkların da tedavi sürecini olumlu yönde destekleyecek olan araçlar sunar.
Geçmiş yıllarda, NLP özellikle kişisel sağlığın nasıl desteklenebileceği,
bağışıklık sisteminin desteklenmesi, derin inanç ve hastalıklar arasındaki
ilişkiler, travmatoloji ve sağlıkla ilgili benzeri alanlarda araştırmalarını
yoğunlaştırmıştır.
Yaratıcılıkta NLP Birçok sanatçı, yazar ve yorumcu, almış
oldukları NLP eğitimlerini, yaratıcı ruhu kaçmılayan yada engelleyen birçok
etmenin açığa çıkmasına sağladığından, çok değerli buluyorlar. Bu alanda tanınan
NLP uygulamalarından birtanesi Robert Dilts tarafından Amerikada geliştirilen
Disney- Stratejisidir. Bu ve benzeri uygulamalar, belkide eğitim ve şartlanma
sürecinizde körelmiş olan yaratıcı kaynaklarınıza yeniden keşfedip yaşama
yansıtmanızı destekleyecek.
Eğitimde NLP NLP'nin temel amaçlarından biri de, tam öğrenmenin
nasıl gerçekleştiğini ve yeni bilginin daha önce var olan bilgiler ile
etkileşimini anlamak. Bu alandaki araştırmalar sayesinde, günümüzde birçok
etkili öğrenme ve öğretme stratejisi geliştirilebilmiştir. NLP teknikleri,
velilere, antrenörler ya da eğitmenlere, çocuklarının yada öğrencilerinin daha
başarılı sonuçlar almalarını sağlayacak olan metod ve uygulamalar sunar. Bundan
dolayı eğitim öğretim alanında çalışan birçok öğretim görevlisi bazı temel NLP
aracını, ders metodolojisine ve sınıf yönetimi alanındaki çalışmalarına entegre
etmiştir. NLP, gruplarla birlikte çalışan insanların, mesleklerini daha başarılı
uygulayabilmelerini sağlayacak olan araçlar sunar.
Çocuk Eğitiminde NLP NLP, çocuk ile veli arasında yapıcı bir
iletişim köprüsünün inşa edilebilmesi için gerekli temel malzemeler sunar.
Kendinizi açık bir şekilde ifade edip, çocuğunuza da sizi daha iyi anlayıp tepki
göstermesini sağlayacak olan olumlu bir iletişim kurmayı keşfedin. Ör.
çocuğunuza YAPMAMASI gereken birşeyi söyleyin. Mesela, "üstünü kirletmeden
yemeğini ye !". Muhtemelen bu söylediğiniz, istenmeyen davranışın meydana gelme
olasılığını artıracaktır, çünkü çocuk bu isteği yerine getirebilmek için önce
olumsuz yani istenmeyen davranış üzerinde odaklanmak zorundadır. Bu yetmiyormuş
gibi bir de tehdit edici bir ses tonu kullandıysanız, çocukta meydana gelen
korku ve endişe dolu ruh hali neticesinde yemeğini üstünü batırmadan yemesi
gerçekçi bir beklenti dahi olamaz. Bu ve benzeri alanlarda çocuklarınızla hedef
odaklı, etkili, yapıcı ve uyumlu iletişim kurmayı öğrenin.
NLP'nin
Gelişimi..
NLP' nin tarihi yetmişli yılların sonlarına dayanır. Santa Cruz
Üniversitesinden Professör John Grinder ile matematik mühendisi ve Gestalt
Terapisti Dr. Richard Bandler biraraya gelip, aile terapisi, Gestalt Terapisi ve
Hipnoterapi gibi alanlarda, olağanüstü başarılı sonuçlar elde eden uzmanları
araştırmaya başlarlar.
Araştırmalarına Hipnoterapi dünyasının babası sayılan H.Milton
Erickson, aile terapisinden Virginia Satir ve Gestalt Terapisinin kurucusu olan
Fritz Perls gibi dünyaca ünlü kişileri mercek altına alarak başlarlar.
Bu insanlar 'neden bu kadar başarılı sonuçlar alabiliyorlar ?'
sorusundan ziyade 'nasıl bu kadar başarılı sonuçlar elde edebiliyorlar ?' sorusu
üzerinde durararak, farkı yaratan en önemli etmenleri biraraya toplayıp
sadeleştirdikten sonra, model haline getirmişlerdir.
Usta iletişimcilerin davranış kalıplarını modelleyen R.Bandler ve
J.Grinder daha sonra seminerlerinde öğrencilerine bu modeli aktarmaya
başlamışlardır.
Günümüzde NLP, artık tüm dünyaya yayılmış durumdadır ve sadece terapi
alanıyla sınırlı kalmayıp, eğitim, iş dünyası, spor ve danışmanlık gibi çeşitli
alanlarda da başarılı bir şekilde kullanılmaktadır.
Aşağıda NLP'nin etik ve
felsefi bakış açısını oluşturan önemli varsayımlardan bazılarına yer
verilmiştir. Bu varsayımlar tartışılmaz, evrensel gerçekler, ya da kesin
doğrular değildir. Amaç, etkin iletişim, gelişim ve değişim süreçlerine uygun
bir zemin sağlayan bu varsayımların doğruluğundan yola çıkarak, dünyayı
algılama, yorumlama ve davranış biçimi seçeneklerimizdeki gelişimi
sağlamaktır.
"İnsanlar, kendi yaşamlarını istekleri
doğrultusunda şekillendirebilmek ve gerek gördüğünde değiştirebilmek için
ihtiyaç duyduğu tüm kaynaklara kendi içinde sahiptir."
NLP deki amaç, ihtiyaç duyulan
kaynaklara (resource), istenilen zamanda istenilen yerde ulaşabilmek ve
bunlardan en iyi düzeyde yararlanmaktır.
" İletişimde hata yoktur, sadece geri
bildirimler (feedback) vardır." Karşıdan alacağımız tüm tepkiler ya da elde ettiğimiz sonuçlar bizim içim
bir geri bildirim ve böylelikle bu sonuçlardan öğrenebileceğimiz faydalı
bilgiler niteliğindedir. Geri bildirimler, uygulamış olduğumuz yöntemin bizi
çözüme ya da hedefe yaklaştırıp yaklaştırmadığı konusunda bilgi vererek,
gerektiği takdirde bizi yeni çözüm yolları aramaya davet eder.
"Kurmuş olduğumuz iletişimin anlamı,
karşımızdan almış olduğumuz yanıtta
saklıdır." İnsanlar belli bir amaç ya
da beklenti çerçevesinde başka insanlarla iletişim kurarlar. Karşımızdakinden
beklediğimiz tepkiyi alamamak, iletmiş olduğumuz bilginin karşımızdakine
istenilen şekilde ulaşmadığını gösterir. Bu durumda olumsuz tepki göstermek ya
da ısrar etmek yerine davranışımızı değiştirmek bizi istenilen sonuca daha çabuk
ulaştıracaktır.
"Birşey istediğin sonucu vermiyorsa yeni bir şey
dene." Bu varsayım bir çağrı
niteliğindedir ve etkilerimiz sonucunda aldığımız her türlü tepki (istenmeyen
sonuçlar dahil), bir geri bildirim yani bizim için faydalı bir bilgi
içerdiğinden, istediğimiz sonucu alana kadar davranışlarımızda esnek olup, yeni
şeyler denemeye davet eder.
"Harita arazinin kendisi
değildir." Her insanın, dünyanın nasıl
bir yer olduğu konusunda zihninde bir temsil vardır. Zihnimizdeki bu
temsillerden hiçbiri dünyayı gerçekten olduğu gibi yada eksiksiz yansıtmaz.
İnsanlar ise zihinlerinde bulunan bu haritaya, yani temsile tepki gösterirler,
gerçekliğin kendisine değil.
"Her davranışın altında olumlu bir niyet
yatar." İlk bakışta olası olumsuz
etkileri göze çarpsa dahi, her davranışın onu uygulayan kişi için olumlu bir
işlevi vardır ve bu çerçevede anlaşılmaya çalışılmalıdır.
"Ne kadar çok tercih imkanımız varsa, o
kadar iyi." İnsanlar sahip oldukları
davranış seçeneklerinden, o an için en uygun olanını seçerler. En geniş davranış
seçeneği, yani tercih reperatuvarı olan kişi, kompleks sistem dinamiği
içerisinde esnekliği sayesinde durumu daha iyi kontrol edebilir.
|